[PL]

„Słońce jest Bogiem” – to słowa przypisywane Josephowi Mallordowi Williamowi Turnerowi, angielskiemu malarzowi żyjącemu na przełomie XVIII i XIX stulecia, któremu uznanie przyniosły zapowiadające późniejszy impresjonizm pejzaże oraz obrazy morskich okrętów, na czele z „Ostatnią drogą Temeraire’a” z 1839 roku. Nie inaczej jest w filmie poświęconym temu artyście. W zrealizowanym przez Mike’a Leigh PANU TURNERZE (2014) – głównie za sprawą zdjęciowca Dicka Pope’a, za swą operatorską kreację nominowanego do Złotej Żaby na festiwalu Camerimage – w centrum także znajduje się światło, które tytułowy bohater próbuje oddzielić od ciemności, czyniąc z niego istotę swoich dzieł. Choć to kino biograficzne przyglądające się ostatniemu mniej więcej ćwierćwieczu egzystencji mistrza pędzla, na próżno szukać tu tradycyjnie pojmowanej fabuły. Mimo iż całość trwa dobre dwie i pół godziny, niewiele się tu dzieje (wprawdzie protagonista co rusz wraca z jakichś zagranicznych wojaży, ale ich przebiegu nie widać). Leigh kreśli portret Turnera – granego przez nagrodzonego w Cannes Timothy’ego Spalla – jako mężczyzny poświęcającego się pracy, której efekty są znacznie ciekawsze niż jego osobiste koleje losu. Nie oznacza to bynajmniej, że reżyser nie pokazuje twórcy w interakcjach z ludźmi. Wręcz przeciwnie. Tych jest tu mnóstwo, a wszystkie one – okraszone subtelnym humorem (pytany o to, nad czym teraz ślęczy, odpowiada, że nad motywem marynistycznym) – składają się na wizerunek człowieka zarówno zdystansowanego oraz małomównego (za to nad wyraz dużo chrząkającego), jak i łaknącego kontaktów z innymi: od ojca przez gospodynię domową aż po kobietę prowadzącą pensjonat, w której ostatecznie się zakochuje.

[ENG]
"The sun is God" – these words are attributed to Joseph Mallord William Turner, the English painter who lived at the turn of the 18th and 19th centuries, renowned for his landscapes that foreshadowed Impressionism and his seascapes, most notably The Fighting Temeraire from 1839. The same focus on light and nature permeates the film dedicated to this remarkable artist.

In Mike Leigh’s MR. TURNER (2014) – largely thanks to cinematographer Dick Pope, whose work earned him a nomination for the Golden Frog Award at the Camerimage Festival – light takes centre stage, just as the titular character seeks to separate it from darkness, making it the essence of his art. Although this is a biographical film focusing on the last quarter of the master painter's life, there is little in the way of a conventional narrative structure.
Despite its two-and-a-half-hour runtime, not much happens in MR. TURNER. While the protagonist frequently returns from his travels abroad, we never see these journeys unfold. Leigh paints a portrait of Turner – played by Cannes-award winner Timothy Spall – as a man wholly dedicated to his craft, with the results of his work far more intriguing than his personal affairs.

These moments shape the image of a man who is both aloof and taciturn (though he does a fair amount of grunting), yet still craves connection with others: from his father and housekeeper to the landlady of a guesthouse, with whom he ultimately falls in love.

The director does show the artist interacting with others – quite the opposite. There are plenty of these encounters, all laced with subtle humour. For example, when asked what he's been working on, Turner replies, "A maritime theme". These moments shape the image of a man who is both aloof and taciturn (though he does a fair amount of grunting) yet still craves connection with others. This desire for connection is evident in his interactions with his father, housekeeper, and even the landlady of a guesthouse with whom he ultimately falls in love.